Kultura osobista... 3

Jest rzeczą oczywistą, że kultura osobista jest umiejętnością (postawą ?), którą powinny się charakteryzować zachowania wszystkich, a nie tylko świeckich w stosunku do duchownych. Jeśli ktoś sądził, że temat zachowania duchowieństwa ominę dyskretnym milczeniem, to się rozczaruje.

Jestem przekonany, że duchownych obowiązują wyższe standardy, że można od nich (od nas) wymagać więcej. Ksiądz ma obowiązek odnosić się do świeckich (i innych duchownych również) z bezwzględnym szacunkiem, niezależnie od okoliczności. Nawet jeśli ktoś się zachowuje skandalicznie, gdy trzeba okazać stanowczość i sprzeciw wobec chamstwa, ksiądz powinien pozostać człowiekiem kulturalnym. Cóż zatem księdzu nie przystoi?

Nie może być tak, że świecki traktowany jest przez księdza z lekceważeniem. Ksiądz nie jest ważniejszym członkiem wspólnoty eklezjalnej, choć niewątpliwie pełni funkcję pasterską. Nie jest też człowiekiem mądrzejszym od swych parafian. Autorytet związany z godnością prezbitera nie przynosi daru nieomylności (oczywiście, omylność nie oznacza, że ksiądz myli się zawsze, jak zapewne chcieliby niektórzy) . Odpowiedzialność za parafię powinna raczej wyrażać się w otwartości na wiedzę i doświadczenie świeckich, niż w patrzeniu na ludzi "z góry".

Nie sądzę, by ksiądz miał prawo mówić do swoich parafian po imieniu (jednocześnie domagając się zwrotu "proszę księdza" wobec siebie). Oczywiście, może taki zwyczaj w danej parafii czy regionie być, ale mam wrażenie, że nikomu nie zaszkodziłaby jego zmiana. Osobną kwestią jest, że można do ludzi zwracać się po imieniu kulturalnie; można też mówić do nich per "proszę pana" w sposób chamski i wredny. Formalne używanie takiego, czy innego zwrotu jest rzeczą wtórną wobec użytego tonu i całego sposobu traktowania ludzi.

Pamiętam, że ks. Olgierd Nassalski, MIC, nieżyjący już proboszcz z mariańskiej parafii na Marymoncie w Warszawie, powiedział, że ludzie księdzu wybaczą wiele, bardzo wiele, ale nie wybaczą pazerności na pieniądze. Myślę, że wiele w tym było racji. Chciwość (rzeczywista, lub tylko istniejąca w odbiorze wiernych) nie może mieć miejsca wśród duchownych (oczywiście, również wśród świeckich, ale rozmawiamy o duchownych przecież...). Nie znajduję usprawiedliwienia dla zachowań jednoznacznie postrzeganych przez ludzi jako ukierunkowanych na pieniądze.

Powołanie kapłańskie oznacza nie tylko władzę pasterską, ale i obowiązek rzeczywistej troski o Kościół. Idzie za tym wezwanie do osobistego świadectwa wierności Chrystusowi, Ewangelii, Kościołowi (nie tylko instytucji, ale ludziom nade wszystko). Idzie za tym wezwanie do oddania ludziom swego czasu, sił i serca. Idzie za tym wezwanie do tego otwarcia na grzeszników, które pozwala im zbliżyć się do Chrystusa bez obawy odrzucenia.

Ksiądz nadal jest osobą zaufania publicznego. Nadal... Ale każdy ksiądz niekulturalny - pozostańmy przy tym określeniu - podważa to zaufanie. I wyrabia "opinię" wszystkim pozostałym, dobrym, oddanym robotnikom Winnicy Pańskiej.